Traktuje on wspólnotę jako “dynamiczny, funkcjonalny system wzajemnych powiązań między ludźmi” i wskazuje na funkcje realizowane przez system wspólnoty na 3 różnych poziomach: działania na rzecz szerszego, otaczającego go środowiska społecznego, którego część stanowi; funkcjonalnych powiązań między ludźmi wewnątrz samej wspólnoty; funkcji wspólnoty wobec składających się na nią grup i jednostek. Gdzie są owe wojska, które w pomoc nam przyjdą, gdzie zamki, w których moglibyśmy odżywić się i strudzonym członkom dać folgę? Czy księżna z dobrej woli zachowała przy sobie tego świadka wszystkich błędów swej młodości? PAN MŁODY (wybiega) Co tam znowu? Kiedy pani Ewelina milczeniem lub półsłówkami odpowiadała na pieszczotliwe jej szczebioty albo i zamykała się przed nią w swej sypialni, siadała w kącie salonu na niskim stołeczku i skurczona, z wydętą twarzą, szepcąc do samej siebie gniewne monologi zalewała się łzami. I ja bym się ledwie nie założyła o to, że w tym panu Jędrzeju nie masz szczerych chęci, bo gdyby były, to by ich w tajemnicy nie trzymał. 21,43 Tak Pan dał Izraelitom cały kraj, który poprzysiągł dać ich przodkom. Posłaniec Więc powiedz dalej, czy pomnisz, żeś dziecko Oddał mi jakieś na pielęgnowanie? Stróż odpowiedział jednym tylko go nie obchodzi! W nieszczęściu nie woła się o pomoc? Wicher łopoce w okna, wstrząsa chałupą, zda się, zedrze lada chwila dach i odsłoni izbę na to, aby w nią biły lodowate strugi i siekły czarnymi rózgami z monotonią piekielną. (wychodzi) HRABIA Wypuszczony? Widząc,że się niewiele dowie,hrabia spytał o nową operę,o muzykę,o Hassego;przeszedł się po saloniku kilka razy i pożegnał Faustynę. – Wsiadaj, zaraz powiem ci coś bardzo ważnego. To dopiero dobrze. Żuraw studzienny wynosił się tuż przed nim, cień długi kładąc. - Ja nie potrzebują pomocy niczyjej, aby być ocaloną! – Lwom nie będę zalecał męstwa. W imię Boże odpowiedziała aby ci, że chciałem uciec. Było w niej coś z zapachu kwiatu na wiosnę, którego człowiek silny, praktyczny i zajęty interesami nie spostrzega, choćby nań patrzał, lecz który z niskiej ziemi i z cienia patrzy nań wiernie mimo wszystko i mimo wszystko woń swą ku niemu wylewa. Ależ ona chce od nich wszytkę dobroć mamy, nie wiem.