Odpowiedział mu Rutkowski w kwiecistej i z bohatyrską swadą wygłoszonej przemowie. Wprowadzono nas do drugiego namiotu, w którym spali dwaj ludzie ubrani jak mulnicy. Bryką i wozem, zaprzężonymi po cztery konie, popędził on przez Pilzno ku Mielcowi. Jako kupiec, wziął się do rozpatrywania swego: credit i debet, co zresztą nie było trudne. – Nie wyrzekaj się tak stanowczo,Janiu! Marek zaś: – Szczekałem przeciw przykazaniu jako pies. Nic, zupełnie nic. Właśnie jak gdyby czuł ból jaki. Cyprian wydał mu się w istocie kotwicą nadziei. Droga błyszczała w księżycu jak srebrna wstęga, ale nic nie było na niej widać, odgłos kroków końskich zbliżał się jednak. , Benedykt od tak już dawna nie myślał, nie mówił i nie słyszał, że i teraz ominęły one organy jego słuchu żadnego na nich nie czyniąc wrażenia. Ty sama! Zrobiłam poza tym tylko to, co ty sama zrobiłaś przede mną. co poczniemy. Wy nie zapominajcie o mnie! Wszedł stary. Nad długą,mocno błękitną linią szyn,ciągnących się nieskończonym łańcuchem w skrę- tach i zygzakach,mieniło się fioletem rozpalone powietrze. Teraz cała optymistyczna, gołębia natura człowieka. Ta chęć dorównania każdemu, ten najsroższy ze wszystkich przymusów, przymus obyczajowy, ciężył dotkliwą plagą na domowym życiu mieszczańskim. W pokoiku przybranym w dość liczne, ale staroświeckie i ubogie sprzęty na twardej kanapie leżał młody mężczyzna średniego wzrostu, uderzającej chudości ciała, z twarzą ściągłą, dość ładną, ale której białość niemal papierowa- raziła pozorem niezdrowia l martwoty tym przykrzej, że odbijała od krótkiego, czarnego zarostu i okrywających oczy ciemnych okularów. Rano w Baranowiczach przeładowano nas do podobnych wagonów na szerokim torze. Jak oni od niej daleko, daleko za północ.