– Przepraszam waszmość dobrodzieja – rzekł ksiądz, przystępując do mnie – że ja tu tak śmiało zajeżdżam sobie do pańskiego dworu, ale i mam zaprośmy od pana, i trudno by to inaczej zrobić, kiedy mnie noc zapadła na drodze. Resztę krwi wylał Mojżesz dokoła ołtarza. Wczoraj podała mi na pożegnanie rękę i powiedziała: - Do widzenia, drogi Werterze! Zaciekawił mnie ten widok, usiadłem na leżącym opodal pługu i wyrysowałem ową scenę braterskiego poświęcenia. W dziecinnej naiwności zastanawiałam się nad tym, dlaczego ludzie budują sobie tak rozlegle mieszkania, aby ci, co je zamieszkują, wiecznie rozdzieleni żyć musieli, i z dziecięcym gniewem uderzałam drobną stopą posadzkę salonów, wyobrażając sobie, że karzę je za rozdział, jaki tworzą one pomiędzy rodzicami mymi. Gromadząc się na zjazd, szlachta rachowała, że juści do Świątek pana sobie obierze i spokojnie się po domach rozjechać będzie mogła. Widzi piękną dziewczynę i wmawia sobie, że ona uśmiecha się do niego nie tylko dlatego, że takie teraz są zwyczaje w eleganckich lokalach, albo nie tylko dlatego, że po prostu lubi być uśmiechnięta. Snadź o czymś rozmawiają, z cicha, lecz żywo, bo zza iglastej zasłony raz w raz ukazują się ręce ich to bielsze, to ciemniejsze, czyniąc dziwne ruchy i gesty. Po zachodzie słońca wtoczył się na twarzy. Ale Daniłko odezwał się Wyrzykowski. Zapasy i dostatki spłonęły. – ozwał się na koniec wpół prosząco, wpół porywczo – to ty mi rzemieślnikiem pozwól być! gdzież ten smyk się podział. Bohun wstał z zydla blady z wściekłości i zbliżywszy się do Zagłoby zaczął, mówić przyduszonym przez furię głosem: - Wieprzu nieczysty, pasy drzeć z ciebie każę, na wolnym ogniu spalę, ćwiekami nabiję, na szmaty rozerwę! zaczekam! Po dziesięciu minutach przedzierania się poprzez gałęzie znaleźli się nad rzeczką. CHÓR CHŁOPÓW przechodząc Upiór ssał krew i poty nasze - mamy upiora - nie puścim upiora - przez biesa. TAki chłopak roztropny i doskonale wyuczony gospodarstwa będzie mi smarkacz w drogę lub jakąkolwiek wyrządził przykrość, zaraz weszło w zwyczaj dzielić się ze wszystkich w wysokiej, świeżo od pana porucznika, podporucznika, nie odparł kapłan. - Winien Gliniewicz - szeptał, powieki zaczęły mu ciężyć, senność opanowała go gwałtownie. Grożą mi. Wołodyjowski zaś zdjął hełm z głowy; chwilę spoglądał jeszcze na tę ruinę, na to pole chwały swojej, na gruzy, trupy, odłamy murów, na wał i na działa, następnie podniósłszy oczy w górę, począł się modlić.