Pokój był wielki,podłużny,wyłożony ciemnym drzewem,o potężnych belkowaniach,po- czerniałych jakby od starości,przytłaczających swoim ciężarem posępnym,że mimo elek- tryczności,płonącej w pęku złotawych storczyków,boleśnie splątanych i opadających od su- fitu,mroczno było i niewymownie ponuro;długi stół w pośrodku skrzył się i połyskiwał za- stawą,a nad białawomartwym polem obrusa pochylało się kilkanaście głów,ledwie widnych na ciemnym tle ścian. " 11 Zaprawdę powiadam wam: Nie powstał między narodzonymi z niewiast większy nad Jana Chrzciciela, lecz który jest mniejszy w królestwie niebieskim, większy jest, niż on. Być może, iż wywołane słowami Marty przed oczami jego przesunęły się oblicza ukochanych mu kobiet: młodej siostry, malutkiej córki, drogiej małżonki. Pierwszy z tych hufów zwał się powszechnie „czelnym”, następny „walnym”. My wciąż jedziemy pod górę. Pominąwszy, że cię Szwedzi nie idą z nieskończoności. Po chwili liście zaczynają kołysać się, jak gdyby je poruszało coś wolno czołgającego się pod nimi. To rzekłszy pan Charłamp skoczył znów do szeregu i zakomenderował krótkim, donośnym głosem: – Lewo! Za to i teraz po śmierci, Nim słuszną karę odbierze w piekle, Słyszycie, jak gryzie wściekle, Jak świdruje i jak wierci. Zresztą szeregowiec ten zdobył królewska chorągiew? Jeszcze tak niedawno, wyczerpany upałem i dźwiganiem ciężkiej zbroi, rozkoszowałem się spoczynkiem w czarownym, cienistym zakątku słuchając szmeru czystego, chłodnego strumienia i delektując się przezroczystą, lodowo-zimną wodą, która gasiła dręczące mnie pragnienie i chłodziła me znużone od spieki ciało. W dzisiejszym przemądrzałym świecie rzadko już spotkać się zdarzy taką świeżą, rumianą, z puszku nie otartą naiwność. Nic to, że kładą się pokotem jak łan pod burzą - walczą. Maćko podczas długich lat wojny nauczył się nieco po niemiecku, więc począł teraz tłumaczyć komturowi w jego rodowitym języku, co się stało, składać winę na młody wiek i porywczy umysł chłopca, któremu wydawało się, że to sam Bóg zesłał mu rycerza z pawim czubem, a wreszcie prosić o darowanie Zbyszkowi winy. Po obu stronach drogi rosły palmy, rozkładając swe lśniące liście, i drzewa goździkowe o wpółotwartych kwiatach. Na naszej historycznej mapie, który uciekał od niej dobre. – O wino, jeżeli pan łaskaw, proszę, ale tam – pójdę sama. To ostatnie czego mogłem się po nim spodziewać. Ale Kaśka nie uśmiechała się pomimo komicznych grymasów, jakie chłopak wyprawiał. Flawiusz siedział zgięty, prawie złamany we dwoje, i płakał jak dziecko. Nieszczęściem –mówił paź wesoło – starając się o dzieło kompletne dla pana radcy,który lubisz literaturę.